2022-11-28

Euskal Memoria Fundazioaren aurtengo lan monografiko berria babesleen artean banatzen ari da. Banaketa atzeratu duten azken orduko konplikazio teknikoak gorabehera, gure bazkideetako askok liburukia goza dezakete. Azken lau hamarkadetan margotutako mila horma-irudi baino gehiago dira. Lanen bilduma grafikoaren arduraduna Xabier Peñalver Iribarren arkeologo donostiarra izan da. Gainera, gure gonbidapenari erantzun dioten pertsonek beren kolaborazioak aurkezteko egindako horma-irudien argazkiak ere badaude. Liburuaren diseinua Maite Marañon diseinatzaileak egin du.

Gaika banatuta, irudiek XX. mende amaierako Euskal Herriaren historia bizia eta XXI. mendekoa jasotzen dituzte. Liburuan agertzen diren lan asko denboraren poderioz desagertu dira, ezabatu edo beste batzuekin ordezkatu dira. Bolumenak guztiak ahanzturatik erreskatatzen ditu eta balioa ematen die. Horrela, gure memoria kolektiboaren parte izango dira.

Ekarpen berri honekin, Euskal Memoria Fundazioak Euskal Herriaren herri-memoria berreskuratzeko lanarekin jarraitu nahi du, eta badirudi zeregin horretatik arrotz samar sentitzen direla gure erakundeak. Guk, aldiz, lan monografiko berriak ekartzen saiatuko gara, 2009. urtetik egiten ari garen bezala.

Zehaztu beharreko hurrengo proiektua frankismo garaiko azken euskal preso politikoei buruzko azterlan bat izango da, 1958tik 1978ra. Liburuak 15.000 preso baino gehiagoren herriz herriko zerrenda bat jasoko du, frankismoaren hasieratik gaur egun arte. Iñaki Egaña historialariak idatziko du liburua.